Qoraalkan oo ahaa Taxane sanadadii la soo dhaafay waxaan ka qoray ismaandhaafkii maxaakiimta, dhibaatada qaxa iyo qurbaha iyo kooxaha ku hardayaa dalka waxaana uu dhacayay qaab wada sheekaysi ama dood ah oo ay is waydaarsanayaan hadba qolada uu khuseeyay bal hadaba qaybtan oo maanta ay isku arkayaan Shacabka soomaaliyeed ee mudada dheer dhibaatada ku dhex jiray ilaa hadana aan helin xalka iyo Madaxda Dowlada ugu saraysaa iyo Golaha baarlamaanka oo ka wada hadlayaa mudo arintan mudo kordhinta ah ee hada socota .

Sida aan wada ognahay waxaa kordhistay mudada baarlamaanka soomaaliyeed iyaga oo aan qodob iyo sharci toona waafajin, sidii ay ku wanaagsanayd una ekayd inay cadaalad noqon karto ayaa waxay ahayd haddii xilku ka dhamaaday dowlada oo jirta ayaa waxaa haboonayd in la casuumo waxgaradka aqoonyahanka iyo hogaanka dhaqanka soomaaliyeed talada wax laga siiyo inta la helayo dal madax banaan oo ay ka suuroobi karto doorasho xor ah.

Hadaba waa tan sheekadii oo dhexmaraysaa shacabka soomaaliyeed ee mudada 20ka sano ah afduubka ku jira iyo Madaxda sare ee Dowlada iyo Baarlamaanka. Sidan ayay u dhacday Doodii cajiibka ahayd ee dhexmartay:-

Shacabkii :- waa su,aale maxaa loola dagaalamay ina siyaad bare ilaa maanta ilaa maalintuu baxay ileen maanan arag doorasho shaqsi waliba dookhiisa ciyaaro oo codkiisa dhiibtee?

Xildhibaan:- Maxaa dhacay saw anagu ma nihin golaha shacabka umada soomaaliyeed ama golaha wakiilada oo idin ma metelno anagaa soo dooranay dowladan iyo tii ka horeysay iyo kuwii ka horeeyay anaga ayaa idin matalna nin waliba oo xildhibaan ah beel ayuu metelaa markaa shacabka codkoodii waxay u dhiibteen xildhibaanada anagaa idiin maqan ee naga war sug waa toosaysaa xaajadu.

Madaxweynaha:-xildhibaan waa runtaa laakiin sheeko ayaan kuu hayaa dastuurku waa is afgarasho iyo isfahan waxaan doonayaa aniga oo ku hadlayaa magaca umada soomaliyeed magaca xukumaada soomaaliyeed magaca ciidamada dalka magaca Qaranka soomaaliyeed magaca Ciidama Amison inaad sida hagarla,aanta aad ugu codayseen xilkiinaa aniga iigu codaysaan sadexsano oo kale si aan bahasha cagaha ugu taagao aniguna cagaha isugu taagao caalamkuna wax muuqda i tusno labada daarood daar uun aan ku darno dadkan soomaaliyeed .

Shacabka :- walee waa yaab oo adna ma sadex sano oo xaaraan ah oo kale ayaad doonaysaa waxba kama qabnee waan idinla xisaabtamaynaa ee tarabuunka isugu keen keena dhamaan xildhibaanada iyo madaxweynaha , Ra, iisal wasaaraha iyo wasiirada oo dhan fagaare ayaan ku kala baxaynaa hadaad doonaysaan in mudada laydiin kordhiyo oo waxaan qabanaynaa doorasho xor ah oo qof iyo codkiisa ah caalamkuna wa inagu taageerayaa!!

Xildhibaan:- weger weger war muxuu yidhi tarabuunka , xaguu ku yaala tarabuunku ma kii hore ee qabuuraha laga dhigay ayuu sheegayaa hadana miinadu ku aasan tahay ninkani waaba alshabaab ee shacab maaha shirqool ayuu wadaa oo waxuu u dan leeyahay madaxda dalka inuu shabaq miinaysay dhexgeliyo oo halkaa ku dhintaan qaranku halkaa ku dhamaado.

Madaxweynaha:- Maya u kaadi xildhibaan waa riyo wanaagsan aniguba waan ku riyooday habeen hore aniga oo fadhiyaa tarabuunka oo salaan ka qaadanayaa ciidamada Xooga dalka , Booliiska , Amison iyo maleeshiyo beeleedka , degmooyinka oo dhan , sida Cakaara, Jiiro garoob, ayaan daran, alcadaala, barmuuda, gubta , xaliimo hayti, iyo qaar kale oo badan markaa inshalaah dheh waa hadal wanaagsane dadkoo dhami maaha alshabaab , alshabaab laftoodu waa shacabkii oo la qalday way i fahmi doonaan haddii sadexdaa sano la helo waayo waxay is leeyihiin iska mucaarada waqti fiican ma haysto , wadahadal ayaa noo socda waan dhamayn karaynaa xaajadooda.

Shacabkii:- Walee waa yaab ninkii xildhibaanka ahaa waxuu yidhi haddii xildhibaan dhinto dalka waa u dhamaatay qarankana waa u dhamaatay hadduu shacabku dhintona isagaa iska dhintay ee dalka iyo dadka kama dhiman waa dhibaatada baaxadeeda leh .

Ninkii kale waxuu yidhi waxaan ku riyooday iyada oo aan salaan ka qaadanayo Ciidama soomaaliya iyo Amison , Ciidamada soomaaliyeed waan Gartay oo waaba soomaaliye Amison ma dalkay xaq ku yeesheen oo sida ay hada dowlada u ilaaliyaan ayay isaga joogayaan waaba arin cajiiba riyadani wax badan bay sheegaysaa degmooyinka jaale madaxweyne aad sheegtay caasimada iyo dalka kuma yaalaan ee waa xaafado waqtiyadii dagaalka magacyo loo bixiyay mana aha degmooyin diiwaan gashan . Nimankan leh mudada noo kordhiyaa sadex midkoodna looguma kordhin karo

A: Waa niman aan lahayn wax wadaniyada

B : Waa niman aan aqoon u lahayn dalka iyo dadka

C : Waa niman aan ogayn halka xaalmarayo iyo aduunba

Xildhibaan:- waxaa cajiib Horta madaxweyne riyadaadu waa fiican tahay balse riyaadaada miyaysan ku jirin xildhibaaanada oo dhinacyada kaa fadhiya oo iyaguna salaanta kula qaadanayaa anigu waxaan taageersanahay madaxweyne in adiga laguu daayo ama inta hartay aad dhamaystirto

Oo haddii nin kale la keeno waxaa laga yaaba qorshahan iyo musalsalkan taxanaha ah ee ku meelgaadhka inuu fahmiyo waayo inuu fahmi waayo xidhiidhka golaha baarlamaanka , madaxtooyada , wasiirada inuu fahmi waayo isfahanka dowlada eek u dhisan

Qayladhaamiyo , qaado keligaa shacabka ka qari oo hadana qadi

Mudane madaxweyne waad ogtahay in xilka laguu kordhiyo adiguna jeebka ayaad kordhinaysaa

Aduunkuna taageerada ayuu kordhinayaa wadamada horumarayna dhaqaalaha ayay kordhinayaan

Amison mudada ayaa loo kordhinayaa iyaguna madfaca ayay kordhinayaan , Mucaaradku weerarka ayuu kordhinayaa , shacabka dhimashoodu way kordhaysaa,qaxa iyo rafaadkuna wuu kordhayaa wax walba waa kordhayaan mudane !!!

Madaxweynaha:- Maxaa tiri xildhibaan warkaaga aad ayaan ula dhacay waana hadal wanaaagsan waxii kordhayaaba ha kordhaane aniga mudada ma ii kordhaysaa anigu hadalkaas oo keliya ayay dhegahaygu maqlayaan , xildhibaan adiga iyo inta fekerkaas qabtaana wax walba waa idiin kordhayaan xagayga, telefoonka aan kuwada hadlaynaa inta mudada la kordhinayaa wuu kordhayaa kulamadaa iyo safarada aan isu raacaynaa waa kordhayaan , fiisayaasha, iyo casuumadaha laguu samaynayaa waa kodrhayaa haddee kordhiyaa halaydiin kordhiyee

Markay halkaa xaalmarayo ayaa waxaa hadalkii soo galay Ra,iisalwasaaraha oo ka yaabay meesha waxaa dhacayaa iyo isaga oo aan mar qura hadalkiisa la soo qaadin

Ra,iisalwasaare:- waxaan mudo dhagaysanayay doodiina mudane madaxweyne iyo mudane xildhibaan iyo shacabkaba hadana waxaa hadalkiina ka waayay magacayga iyo arin igu saabsan

Markaa aniga maxaa mudo kordhinta ii diiday saw kama mid ihi madaxda dalka waad aragteen

Inaan aaga hore iyo jiidaha hore filimaan ka soo qaaday inaan dhexmaro shacabka inaan odayaasha iyo dhamaan golayaasha u furay waji cusub inaan keenay siyaasad dhaqaaqaysa

Golahayga wasiirada inay ka aqoon badan yihiin kuwii hore maxaa diiday in aniga sadexda sano laygu daro si ay arintu dhinac isugu raacdo

Shacabkii:-Horta yaab nooma hadhin waxaa xaqiiq noqotay kelmadii soomaali isku raacday ee ahayd cidina uma maqna ceelna uma qodna, markaa mudane madaxweyne iyo mudane Ra,iisal wasaare iyo jaale xildhibaan iska korodhsada kolay anaga dhib noo kordhayaa maahee dheefi xagiina nooma kordhayso , teeda kale jaale ra,iisal wasaare waad maqlaysaa hadalka xildhibaankee

Nimaan hadloon habartiis wax ma siisee , socodka kordhi shirarka kordhi, sheekada kordhi , muranka kordhi, shaxaadkana kordhi, halguu kordhiyee, qaabka wax loo kordhinayo kaama qarsoonaa

Cida wax kordhinaysaa kaama foga .

Hadaba waa suaale Aqristoow Dalka soomaaliya sharci maka jiraa?

Umada soomaaliyeedse ma yihiin kuwa u diyaarsan inay sharci wax ku hogaamiyeen qaab sharciya wax ku maamulaan?

Ragaaan is doortay

Dadkaw ha dooran

Amaba doorta

Waa Rag dooran

Isagu is doortay

In la doortana

Waxuu ka doorteen

Inay is doortaan

Cidina dooran

Ninkii mar doorta

Dhib bu u doortay

Ninki aan doorana

Dhibkaa u dooran

Dal aan la dooran

Aqoonin doorka

Doorashoo dhan

Dalkeena weeye

Dad aan is dooran

Aqoonin doorka

Dad isu doorto

Dadkeena weeye

Fiiro Gaara:- M jirto qof aan shaqsiyan ugu weerarayo qoraalkayga balse waxaan ka diyaariyay wadciga ahda jira iyo xaalada dalku gebi ahaan marayo inshalaah lana soco qaybaha danbe ee sheekadan taxanaha ah:-

Waa Qalinkii

Cabdiraxiin Hilowle Galayr

galayr1977@hotmail.com